Het tweejaarlijkse Europalia Spanje opent met de expo ‘Luz y sombra’ in Bozar. Daar wordt het verhaal verteld van de meesterschilder Francisco de Goya (1746 – 1828). De tentoonstelling focust op zijn rol als katalysator van een moderniteit die geworteld is in de Spaanse realistische traditie en die ook de huidige generatie kunstenaars sterk beïnvloedt. Spanje is al voor de tweede keer aan de beurt als gastland van Europalia. In 1985 waren de Caprichos van Goya ook te zien in Brussel.
Wie tussen de 200 werken gewandeld heeft in Bozar, moet wel even bekomen. Er valt veel te zien en er zijn aangrijpende taferelen die op je afkomen. Je ziet aristocratische taferelen met veel schoonheid, maar ook benauwende beelden waar je de wanhoop voelt. Het is dus zowel een rauwe als elegante expo. De titel ‘Zon en schaduw’ is terecht, maar neigt meer naar de schaduwkant.
Goya krijgt in de diepgravende expo het gezelschap van meer dan zeventig Spaanse kunstenaars, verspreid over drie eeuwen na zijn dood.
‘Luz y sombra‘ is geen retrospectieve over Goya, maar een Europalia-tentoonstelling”, zei Dirk Vermaelen, artistiek directeur van het festival op de persconferentie. ‘Ze vertelt een verhaal over de Spaanse identiteit, aan de hand van een van de invloedrijkste kunstenaars van het land.’
Zo zien we ook werk van Pablo Picasso (1881-1973), die zich onder meer spiegelde aan Goya’s composities in de weergave van stierenvechten. Twee prachtwerkjes!
Tussen het academisch realisme van zijn beginfase en de Pinturas Negras ( zijn zwarte schilderijen), die hij aan het einde van zijn leven maakte en die het expressionisme aankondigen) zien we vele transformaties passeren. Want Goya was de hofschilder van Karel IV en en goede vriend van vele aristocraten. Maar hij was evengoed de dove, verbitterde oudere man die zwarte schilderijen op de muren van zijn eigen huis smeerde. Die kun je nu zien in het Prado in Madrid.
Goya zijn kunst toont ons een tijdperk van crisissen en oorlogen. De expo is dan ook een verontrustende spiegel van onze eigenste tijden.
De expo is opgedeeld in drie periodes van zijn leven.
1. Het eerste parcours oogt blauw en toont zijn religieus werk. Zijn jeugdwerken zijn vooral in academische stijl, die hij leerde na zijn tocht door Italië waar hij goed naar de renaissancemeesters heeft gekeken.
2. De tweede zaal kleurt geel. Hier zien we de hofschilder aan het werk. Aristocraten passeren de revue, waar hij dan toch weer subtiel de spot mee drijft. Goya had het vermogen om alles wat de omgeving of traditie te bieden had ten assimileren en naar zijn had te zetten.
3. De laatste zalen keuren paars. De oudere Goya, trekt zich terug in zijn landhuis buiten Madrid en later in Bordeaux. Toen hij zijn Pinturas negras rechtstreeks schilderde op de muren van zijn huis aan de rand van Madrid, was hij doof en leefde teruggetrokken.
De laatste zaal toont tal van stierengevechten met op het einde een video die ik niet kon aanzien. Het is een film van Albert Serra (The Pacification) die hij maakte in opdracht van Europalia. Voor sterke magen!
Luz y sombra, Goya en het Spaanse realisme
Bozar, Brussel, tot 11/1 in het kader van Europalia Spanje.
Laat een reactie achter