ReinAard

Beeld VRT.

Reynaert de Vos van Tom Lanoye is een moderne, satirische herwerking van het middeleeuwse dierenepos Van den vos Reynaerde. In zijn versie blaast Lanoye het verhaal nieuw leven in met een eigentijdse, scherpe en politiek geladen toon, terwijl hij trouw blijft aan de centrale thema’s van het oorspronkelijke werk: hypocrisie, machtsmisbruik, sluwheid en de corruptie van de elite.

Lanoye schreef eerder al onvergetelijke bewerkingen van klassiekers : Goethe, Shakespeare, Tjechov, Euripides…Maar nu kiest hij een verhaal dichter bij huis. ZIjn thuisstad Sint-Niklaas speelt een hoofdrol. Daar in de hoofdstad van het Waasland, de streek tussen Hulst, Antwerpen en Gent, woonde Willem die de Reynaert schreef. In 1973 werd het stuk opgevoerd op de Grote Markt in Sint-Niklaas en Lanoye was één van de zes kinderen van de wolf. In een kousenbroek met een vossenstaart en met manchetten van bont. Hij was toen 14 jaar!

Hoewel geschreven in de middeleeuwen geldt Van den vos Reynaerde als de eerste moderne schelmenroman van Europa, een briljant berijmd en subversief dierenepos. Reynaert zelf raakte als cultureel icoon helaas in de loop der eeuwen gecastreerd tot schalkse deugniet en brave verkoper van Reynaertbier en -gebak. Lanoye wil met die travestie komaf maken door terug te grijpen op de geest van het origineel. Zijn ReinAard zoet geen onderkomen in het zoetsappige Disney-universum van Bambi of Nemo maar heeft meer affiniteit met familiale bendes als de Soprano’s of de Peaky Blinders.

Een update

Koning Nobel de leeuw houdt hofdag, alwaar het klachten regent over Reynaert de vos, het enige dier dat blinkt in afwezigheid. De vos moet worden gehaald om berecht te kunnen worden. Bruun de beer moet dat doen maar wordt misleid en door de dorpelingen mishandeld. Tybeert de kater, ondergaat eenzelfde lot. Grimbeert de das brengt het er beter van af. Hij brengt Reynaert wel mee. Die krijgt de doodstraf en moet opgehangen worden. Maar de vurige vos steekt een redevoering ter verdediging af en dist een leugenverhaal op waar de koning intrapt. De vos en zijn gezin krijgen gratie en gaan vrijuit.Als de koning uiteindelijk ontdekt dat hij ferm bedrogen is – is het te laat. De vos is weg ! Trouw aan zijn aard is ReinAard weerom een vrije vogel met lak aan iedereen.

Mijn favoriet figuur is het luipaard Firapeel. Die is de spindokter van dienst. Als geen ander weet hij dat beeldvorming alles is. Het is de perceptie die telt ! Dus mag je nooit falen erkennen, maar spelen dat je alles onder controle hebt.

Het boek is uitgegeven bij Prometheus en kost 25,99 Euro. De vaste vormgever van dienst Gert Dooreman heeft er een pareltje van gemaakt. Dat je de verzen blijft lezen heeft ook te maken met zijn vloeiende layout doorheen het boek.