Eerder had ik al ‘De lange adem’ gelezen. Dat is een autobiografische roman over het leven van Arielle Veerman met haar man Joost Zwagerman. De plotselinge dood van Joost Zwagerman op 8 september 2005 bracht een schok teweeg. Niet alleen bij het brede publiek, ook familie en vrienden werden erdoor overvallen. Voor Veerman, die bijna twintig jaar met hem getrouwd was en drie kinderen met hem kreeg, betekende zijn dood nu hun scheiding het slot van een jarenlang conflict.
Onlangs las ik ‘Door eigen hand’. Een nieuwe uitgave van Joost Zwagermans boek over zelfdoding en de nabestaanden die hij sprak. Naast de bestaande gesprekken die hij had met Jeroen Brouwers, Renate Dorrestein en Arthur Jaipin, staan er ook niet eerder in boekvorm gepubliceerde interviews en artikelen in van Zwagerman over Herman Brood, Kurt Cobain, David Foster Wallace en David Vann.
Twintig jaar na de eerste uitgave en tien jaar na het zelfgekozen einde van Joost, wordt het boek heruitgegeven. Joost schreef het boek na de mislukte zelfmoordpoging van zijn vader.
Met een voorwoord van zijn weduwe Maaike Pereboom, een speciaal voor Zwagerman geschreven gedicht door Lucas Rijneveld en een ode van David Reybrouck. Deze laatste is al jaren bevriend met Maaike Pereboom.
Renate Dorrestein is aan het woord over haar zusje. Jeroen Brouwers over een aantal vrienden en ex-geliefde die hij verloor aan zelfdoding. Wouter van Oorschot heeft het over zijn broer. Arthur Japin over zijn vader en ook Heleen van Royen heeft het over de zelfmoord van haar vader.
” Zo benadrukt Heleen van Royen dat een zelfmoordenaar bij de nabestaanden niet alleen een gemis veroorzaakt, maar vaak ook een blijvende verwonding toebrengt. Jeroen Brouwers daarentegen vindt dat de eventuele noden van de nabestaanden nooit kunnen of mogen opwegen tegen de onoverkomelijke weerzin tegen het leven waar de zelfmoordenaar zich mee zag geconfronteerd. Arthur Japin op zijn beurt ervoer de zelfgekozen dood van zijn vader als een bevrijding, als het vurig gewenste einde van een periode van huiselijk geweld en geestelijke terreur. In het gesprek met Renate Dorrestein overheersen vragen omtrent schuld en schaamte, terwijl Wouter van Oorschot zoveel jaar na de dood van zijn broer poogt om zich de details van diens levensloop alsnog toe te eigenen, zodat hij alsnog op eigen voorwaarden afscheid van zijn oudere broer kan nemen.”
Informeel uitgangspunt van het beklijvende boek is het citaat van A. Alvarez: ‘Iemand die besloten heeft zelfmoord te plegen gaat een afgesloten, voor anderen ontoegankelijke wereld binnen.‘ ‘Door eigen hand’ gunt ons een blik in die ontoegankelijke wereld. Dat het door de ogen van de nabestaanden wordt beschreven, is een pluspunt van dit werk. Het zal ook voor vele nabestaanden herkenbaar zijn. Moge het werk vooral een troost wezen. Een oproep tot het leven ook.
Schrijver Rogi Wieg, een vriend van Joost, zei ooit in een interview : ” De zelfmoordenaar wil niet dood, hij wil een ander leven.
Joost Zwagerman. Door eigen hand. Zelfdoding en nabestaanden. Arbeiderspers.
Laat een reactie achter