
Stalenburg is het recente werk van Paulien Bom. Hierin blikt ze kritisch en liefdevol terug op haar antroposofische jeugd. Paulien Bom groeide op in een Steiner-gezin: haar ouders leefden vanuit de wereldbeschouwing van Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie. De boekenkast stond vol met boeken van Steiner, zijn gedachtegoed en idealen waren hun leidraad en inspiratiebron.
” Ik kom uit een antroposofisch nest. Van jongs af aan heb ik te horen gekregen dat kinderen uit de ‘geestelijke wereld’ komen en dat ze zelf als ‘voorgeboortelijk besluit’ hun ouders uitkiezen.” Ze woonde met haar gezin in Stalenburg. De Stalenburg is een grote hoeve in de buurt van Zeist. Ruim een halve eeuw later keert Paulien met haar broers terug naar hun ouderlijk huis. Hoewel de hoeve grondig is verbouwd, hangt de geur van vroeger nog in alle vertrekken.
Dwalend door de grote kamers haalt ze herinneringen op aan haar jeugd. Aan de extreem sobere levenswijze van haar ouders. Aan hun spirituele groei en hun werk voor de goede zaak. Aan de biologisch-dynamische maaltijden en de Vrije School. En aan het idee dat de wereld was verdeeld in ‘wij’ en ‘zij’. Dat neerkijken zal haar later nog parten spelen.
“Helaas bleek ik nog steeds dat kind te zijn dat neerkeek op anderen, zoals ik in Stalenburg had neergekeken op al die blije mensen die per versierde fiets op weg waren naar de verjaardag van de koningin. Dat neerkijken gebeurde niet alleen in de opleiding, maar ook in het studentenhuis; het was de stem van mijn ouders die altijd dichtbij was en die me op afstand zette, terwijl ik, net als in mijn kindertijd, ernaar hunkerde om erbij te horen.”
Ik heb het Zwitserse Dornach, vlakbij Bazel, tweemaal bezocht. Daar huist de Steinerschool. De zus van een toenmalig lief van mij, volgde er lessen. Later heb ik er nog eens een architecturale tocht gevolgd.
Dornach is de plek waar Rudolf Steiner in 1913 neerstreek en er naar eigen ontwerp het Goetheanum liet bouwen. Het is het internationale centrum van de antroposofische beweging en het is best mooi. Helaas brandde het enorme houten gebouw af in de oudejaarsnacht van 1922-1923. Het tweede Goetheanum werd dan ook gebouwd in beton. Ook Paulien ging met haar ouders naar Dornach, lezen we in het boek. Zij gingen ook zien naar het monumentale betonnen gebouw zonder ronde vormen, maar wel met een duidelijke antroposofische signatuur. Boven op de berg staat de ‘Mensheidrepresentant’, een houten beeld van wel tien meter hoog dat door Rudolf Steiner was ontworpen en deels ook zelf gemaakt.
Op 30 maart 2025 wordt de honderdste sterfdag van Rudolf Steiner herdacht. De Stalenburg biedt een schat aan informatie over de antroposofie en Vrije Scholen (Steiner-scholen).
“Het begon allemaal met de vondst van de plattegrond van de Stalenburg in de nalatenschap van mijn ouders. Nog nooit had ik zoveel overzicht gehad over de plek waar ik ben opgegroeid; opeens had ik zicht op hoe alle kamers uit mijn jeugd onderdeel waren geweest van een groter geheel. En hoe beter ik die plattegrond leerde kennen, hoe zekerder ik wist dat ik daarover wilde schrijven. Allereerst vulden de kamers zich met herinneringen, toen kwamen de brieven erbij die mijn ouders elkaar schreven en de dagboeken van mijn vader die we vonden toen we de inboedel opruimden.”, Paulien Blom.
De Stalenburg, een antroposofische erfenis door Paulien Blom is uitgegeven bij Querido Facto.
Laat een reactie achter