Straks barst het Rubens-jaar los en dan is een mens best goed voorbereid.
Daarom bestelde ik Rubens ‘De schilder van mythen en goden’ van Nils Büttner. Die is hoogleraar en gespecialiseerd in de Duitse en Nederlandse vroege kunstgeschiedenis. Hij schreef eerder boeken over Jeroen Bosch, Vermeer en over Rembrandt.
Rubens is natuurlijk een naam als een klok in de Nederlandse en Vlaamse schilderkunst. Zijn tijdgenoten adoreerden hem als een ‘God’ en wie nu aan barokke schilderkunst denkt, komt meteen uit bij de man. Maar wie was Rubens in feite ? Het oeuvre van Rubens, meer dan 1400 schilderijen en schetsen, is enorm. Hij maakte prachtige portretten, landschappen en politieke allegorieën, en wijdde zich ook aan mythologische taferelen en religieuze werken in de geest van de katholieke hervorming.
In “Rubens; de schilder van myten en goden” schetst kunsthistoricus Nils Büttner (°1967), professor aan de Staatlichen Akademie der Bildenden Künste in Stuttgart, het leven van de Vlaamse schilder, vanaf zijn beginjaren in Italië tot aan zijn tijd aan de Europese hoven. Rubens verkeerde in dezelfde kringen als de rijken, machtigen en intellectuelen van zijn tijd, maar dat was niet altijd zo geweest.
Rubens was nu niet bepaald in de wieg gelegd om schilder te worden. Als zoon van een Antwerps schepen lag een openbaar ambt meer in de lijn der verwachting. Jurist Jan Rubens moest vanwege zijn calvinistische geloofsovertuiging echter in 1568 op de vlucht en hij trok met zijn vrouw Maria Pypelinckx naar Keulen. Jan Rubens stierf echter in 1587 en zijn vrouw besloot met haar kinderen naar Antwerpen terug te keren. Daar bleek toch hoe goed Peter-Paul kon tekenen en hij mocht dus van zijn moeder’schildershandwerk’ volgen. Wat niet evident was want in zijn milieu had het beroep een kwalijke reuk omdat het met handwerk verbonden stond. In ieder geval bestond er toen een grote nood aan religieuze afbeeldingen. Na de herovering van de stad door de hertog van Parma in 1585 werd de katholieke eredienst in al zijn glorie hersteld. Het nieuwe elan moest de kaalslag van de beeldenstorm, doen vergeten. In Antwerpen was bijzonder veel vernietigd.
Het boek beschrijft het levensverhaal van Rubens aan de hand van zijn werken. We volgen Rubens in Rome van 1600 tot 1608. In zijn thuisstad Antwerpen van 1609 tot 1621. En vervolgens aan de verschillende hoven in Europa van 1622 tot 1632. Van 1633 tot 1640 trok Rubens zich terug uit het politieke en publieke leven, maar bleef schilderen. Hij kocht het landgoed ‘Het Steen’ bij Elewijt en doordat hij eerder als hofschilder was aangesteld, werd hij vrijgesteld van alle belastingen. Om u een idee te geven hoe dat ging in die tijd. De hele herfst van 1633 werkte hij samen met zijn hele atelier aan een opdracht voor de Spaanse Koning Filips IV. Honderdtwintig schilderen in totaal. Op 11 maart waren er al honderd klaar en vertrokken uit Antwerpen om eind april toe te komen in Madrid om daar vijfentwintig ruimtes aan te kleden.
Rubens stierf op 30 mei in zijn 63ste levensjaar. Rubens’ leven was roemrijk, zijn begrafenis plechtig. De monniken van zes kloosters liepen achter zijn kist. Voor de rouwmis, die op 2 juni voor Rubens werd opgedragen, had men het koor van de Sint-Jacobskerk met zwarte stof behangen, waarop kruisen van rood satijn prijkten. Er brandden zestig kroonluchters, en de kerkmuzikanten speelden voor de mis het ‘Miserere’, het ‘Dies irae’ en psalmen. Er was een overvloedige rouwmaaltijd voor de naaste verwanten, en bovendien werden er diners gehouden voor de magistraat van de stad, het Lucasgilde en de Romanisten. De Sint-Jacobskerk behield zijn rouwdracht zes weken. In totaal werden er in elf verschillende kerken en conventen meer dan achthonderdzestig missen voor de dierbare overledene gehouden.
Nils Büttner Rubens De schilder van mythen en goden 168 bladzijden over Rubens met heel veel illustraties. Uitgegeven bij Meulenhoff.
Laat een reactie achter